Valparaiso ma piękną nazwę (od valle - dolina i paraiso- raj) i otoczone jest legendą miasta poezji, miasta kultury, ukochanego przez Pabla Nerudę i innych poetów i artystów.
Niegdyś najważniejszy port w Chile i jeden z najważniejszych na kontynencie południowoamerykańskim, kiedy wszystkie statki musiały przepawiac się przez zimne wody cieśniny Magellana, tutaj przybywali awanturnicy, żeglarze, emigranci szukający szczęscia, piraci...
Po Valparaiso można z tych wzgledów spodziewać sie wiele...
"jakie szalone jesteś, szalony porcie, nie zdążyłeś się uczesać, nigdy nie miałeś czasu się ubrać, zawsze zaskakiwało cię życie, budziła cię smierć, w koszuli, w postrzępionych kolorowych gaciach, nagie z imieniem wytatuowanym na brzuchu i z kapeluszem na głowie, zaskoczyło cię trzęsienie ziemi, pobiegłeś jak szalony, połamałeś sobie paznokcie, poruszyły sie wody i kamienie, ścieżki, morze, noc (...)
Szybko, Valparaiso, marynarzu, zapominasz o łzach, zawieszasz swoje siedliska, malujesz drzwi na zielono, okna na żółto, wszystko przekształcasz w statek, jesteś połatanym dziobem małego, walecznego okrętu."
tak widział miasto w "Odzie do Valparaiso" Pablo Neruda.- moje niezbyt moze zgrabne tłumaczenie, ale miasto też właśnie nie jest zgrabne, tylko barwne, brudne, rozchełstane, połatane, rozpadające się w wielu miejscach.
Port w Valparaiso podupadł bardzo po wybudowaniu kanału Panamskiego. Dzieła dokończyły
trzęsienia ziemi, które zupełnie zruinowały miasto kilka razy.
Miasto leży na wielu stromych wzgórzach (cerros), pokrytych pomalowanymi na jaskrawe kolory domami, na które można wjechać specjalnym wagonikiem (ascensor). Dola część miasta to wąski pas nad samym morzem tzw "plano".
Ta dolna część wydaje mi się wręcz odpychająca, brudna, zatłoczona, w sobote pełna ulicznych sprzedawców i towaru każdego typu. Uderza dekadencki charakter miasta, zaniedbanie, nieodnawiane od wieków budynki. Mdli mnie trochę lekko stęchły zapach unoszący się nad wszystkim. Wspinam się na pierwsze wzgórze, tam gdzie miał swój słynny dom "La Sebastiana" Pablo Neruda. Ściany pokryte są graffiti i murale, niektóre bardzo ciekawe, stworzone przez artystów i studentów sztuk pieknych. Ale kolory i malowidła, czasem naprawdę ciekawe, nie są w stanie zakryć rzeczywistości- to miasto to ruina! Obrazu
dopełniaja oczywiscie, jak to w Chile bezdomne psy wylegujace się w
słońcu.
Panorama na barwny chaos Valpo
Dom Nerudy jak mała wyspa w tym morzu rozpaczy, pełen kuriozalnych pełnych historii przedmiotów, które z pasją kolekcjonował poeta, antyków, mebli, obrazów, bibelotów z różnych stron swiata, które dobierał i ustawiał tak, jak podpowiadała mu poetycka wyobraźnia. Każdy przedmiot ma tu historię i jest ustawiony nieprzypadkowo. To miejsce, w którym wielka wagę przywiązywano do celebrowania piękna i przyjaźni. Dom jest dziwnie wąski i wysoki, a z okien rozpościera się wspaniała panorama na ocean, z trzech stron świata błekit i swiatło i kolorowe zbocza wzgórz Valpo. Neruda, który kochał morze i w nim znajdował inspirację nie mógł chyba znaleźć lepszego miejsca.
Po pobujaniu w poetyckiej chmurze czas znów zanurzyc się w plugawych czeluściach wzgórz Valparaiso. Wędruję dalej, ale jakoś rośnie we mnie ochota by jak najszybciej uciec.
Może nie jest dobrym pomysłem wybrać się tam samemu?
Może opuścił mnie już mój hipisowski duch i nie mogę oprzeć się wrażeniu, że sztuka sztuką, ale najpierw przydałoby sie wszystko porządnie wyszorować?
W końcu trafiam na dwa najładniejsze wzgórza, Concepción i Cerro Alegre. Tu jest inaczej, czyściej, zapraszają modne kafejki, restauracje, sklepiki i galerie. Kolonialne fasady domów są odnowione i widać bardziej jak musiało to miasto wygladac w dobie swojej świetności. Niektóre uliczki są śliczne, a widok na błyszczący w słońcu ocean podnosi w końcu na duchu. Tu też całe fasady to dzieła sztuki ulicznej, plakaty zapraszają na koncerty i spektakle. W końcu Valparaiso chce sobie zasłużyć na chilijską stolicę kultury.
- Jak cie się podobało Valparaiso? pyta znajoma Chilijka i widząc moją minę, która nie jest może najbardziej entuzjastyczna usmiecha się- Przeraziło Cie, prawda?
Ja potrzebowałam pojechac tam aż cztery razy zanim znalazłam w nim jakiś czar, o którym tak wielu mówi. Tylu ludzi uwielbia to miasto. Długo nie wiedziałam o czym oni mówią. Ale z odpowiednią osoba i w odpowiednich miejscach ma swój urok. Choc nigdy nie chodziłabym po nim po zmroku. I lepiej chodzic po nim z wtajemniczoną osoba. Pojedziemy z tobą i spróbujemy jeszcze raz.
